Timeline Express Announcements

Scenariusz Anna Tyniec Scenografia i aranżacja Aneta Piwowarczyk Zdjęcia Agnieszka Susuł, Anna Tyniec Wczesnośredniowieczne cmentarzysko, miejsce kultu czy osada na stan. 6 w Guciowie, pow. zamojski – materiały z badań R. Rogozińskiej-Goszczyńskiej z lat 1959-1965 Cmentarzysko kurhanowe na stan. 6 w Guciowie, pow. zamojski jest jednym z ważnych elementów wczesnośredniowiecznego zespołu (-ów?) osadniczego – grodzisko, osady otwarte i cmentarzyska kurhanowe na lewym (I-IV) i prawym (V i VI) brzegu górnego Wieprza, w centralnej części Roztocza. Odkryto na nim podkurhanowe  groby z neolitu i wczesnej epoki brązu. Te ostatnie, wzniesione przez ludność kultury trzcinieckiej, wielokrotnie wykorzystano do celów grzebalnych lub obrzędowych we wczesnym średniowieczu. Badająca stanowisko R. Rogozińska-Goszczyńska, wskazała 4 kurhany pradziejowe z wtórnie wkopanymi w nasyp wczesnośredniowiecznymi grobami ciałopalnymi (kurhany II, VI, XXI, XXIV) oraz jeden kurhan z tego okresu – nr XIX. W latach 2017/2018 materiały z wykopalisk opracowano i okazało się, że wczesnośredniowieczne naczynia (z VII/VIII-X/XI w.) odkryto także w innych nasypach. W niektórych przypadkach mogą to być pozostałości kolejnych pochówków czy obrzędów związanych z kultem przodków lub zmarłych (nasypy: III, VII, IX, X, XI, XII, XIII i naturalne wydmy: XIV, XXV, XXVII, XXVIII). Naczynia nie znajdowały się na stosie wraz z ciałem zmarłego – nie odkryto takich, które nosiłyby ślady wtórnego przepalenia. Mogą być nie tylko relikty wyposażenia pochówków nakurhanowych, ofiar…

Na wystawie zostaną zaprezentowane pięściaki krzemienne. Reprezentują one jedną z najstarszych kultur ludzkich. Celem wystawy jest zapoznanie się z kulturą aszelską, na której okres datowane są znaleziska oraz specyfikę stanowiska archeologicznego, na którym zostały znalezione.   KURATOR CYKLU: Jacek Górski SCENARIUSZ WYSTAWY: Damian Stefański OPRACOWANIE GRAFICZNE: Agata Baltyzar FOTOGRAFIE: Agnieszka Susuł REALIZACJA OŚWIETLENIA: Marek Grosse

Badania wykopaliskowe na cmentarzysku kurhanowym w Guciowie były prowadzone w latach 1959-1965 pod kierunkiem R. Rogozińskiej z Muzeum Archeologicznego w Krakowie. Była to nekropola z okresu neolitu, epoki brązu i wczesnego średniowiecza. Pod kurhanem XIII znajdował się zbiorowy grób szkieletowy zawierający przemieszane fragmenty szkieletów 5 osób. Obok grobu znaleziono pięknie zdobioną wazę. Naczynie z gliny było wykonane ręcznie. Wymiary: średnica – 18 cm, wysokość –…

Składana forma do wyrobu „pisanek” została odkryta w roku 1977, w trakcie archeologicznych badań ratowniczych prowadzonych przez archeologów z Państwowego Przedsiębiorstwa Pracownie Konserwacji Zabytków (L. Dębowska, K. Buszydlik, Cz. Kozak), w wykopie na podwórku kamienicy przy ul. Grodzkiej 11 w Krakowie. Sonda została zlokalizowana w obrębie zagruzowanej piwnicy kamienicy. Murowana kamienica przy ul. Grodzkiej 11 została wzniesiona w XV w. Poddawano ją wielokrotnym przebudowom w XVI/XVII w., w latach 1814-1823 oraz po pożarze w roku 1852. Piwnice obiektu zostały częściowo zasypane – zapewne u schyłku XIX w. Dwuczęściowa, składana forma do wyrobu „pisanek” znalazła się w zasypisku piwnicy, na głębokości ponad 4 m (mogła…

Fletnia Pana to instrument dęty złożony z rzędu połączonych ze sobą licznych piszczałek o różnej długości, pozbawionych otworów palcowych. Jest to zarazem jeden z najstarszych (pierwsze znane egzemplarze pojawiają się już w epoce kamienia) i najbardziej rozpowszechnionych instrumentów – używane były zarówno w Europie, Azji, jak i w Afryce czy Ameryce. Jedno z najważniejszych znalezisk pradziejowych pochodzi z terenu Polski. Jest to kompletny instrument złożony z dziewięciu piszczałek wykonanych z kości owcy lub kozy znaleziony w Przeczycach, pow. Zawiercie, w grobie datowanym na okres pomiędzy VIII a VI w. p. n. e. Tak ważny dla muzyki instrument jak Fletnia Pana, mimo swojej prostej konstrukcji, nie mógł oczywiście powstać w zwyczajny sposób. Zgodnie z grecką mitologią twórcą pierwszej fletni był bóg Pan (łac. Faun), wędrujący w orszaku…

Szkło i produkcja szklarska w pradziejach i we wczesnym średniowieczu Szkło od tysiącleci znajdowało i dzięki swym wyjątkowym przymiotom nadal znajduje liczne zastosowania w budownictwie, sztuce, handlu, a nawet w teleinformatyce jako surowiec do produkcji światłowodów. Ogrzewane najpierw mięknie, staje się ciągliwe, a potem przechodzi w stan płynny. Po schłodzeniu krzepnie, przechodząc w stan stały. Ta właściwość pozwala kształtować je przez ciągnienie, dmuchanie, prasowanie, wyciskanie lub odlewanie. Możliwe jest również jego powtórne przetapianie. Nie wiadomo w jaki sposób szkło wynaleziono, ani jak wyglądały początki szklarstwa. Do odkrycia sposobu jego uzyskiwania doszło najprawdopodobniej przypadkowo, gdy podczas prac związanych z metalurgią albo garncarstwem w wyniku działania wysokiej temperatury uległy zeszkliwieniu rudy metali lub glina. Najstarsze przedmioty szklane znane są z Egiptu i Mezopotamii, a datuje się je na III tysiąclecie p.n.e. Na ziemiach dzisiejszej Polski pierwsze importowane szklane paciorki pojawiły się dopiero w XV-XIII wieku p.n.e. Masa szklana, którą uzyskiwano w początkach szklarstwa nie była doskonała – szkło było nieprzezroczyste, o bardzo niejednorodnej strukturze, znajdowało się w nim wiele niestopionych okruchów, jest bowiem tworzywem powstałym z mieszaniny różnego rodzaju surowców mineralnych i organicznych (skały i tlenki metali, popiół, węgiel drzewny, mąka, muszle i kości). Działo się tak, mimo że wytopem szkła zajmowali się wysoko wykwalifikowani wytwórcy. Do zintensyfikowania produkcji szklarskiej doszło w pierwszych wiekach naszej…

Grób Grób, odkryty w Bocheńcu (nad Wierną Rzeką) w województwie świętokrzyskim, należy z pewnością do wyjątkowych, i to w skali ponadregionalnej. Pochodzi bowiem z połowy XIII stulecia przed Chr. (sprzed ok. 3250 lat), a więc z okresu, kiedy na obszarze niemal całej Europy doszło do znacznych przeobrażeń, manifestujących się przede wszystkim w sposobie myślenia o świecie – żywych i umarłych. Te dwie, zdawałoby się zupełnie odmienne, sfery były w pradziejach nierozerwalnie z sobą złączone. Tak więc, przemiany polegające…

W lipcu 1968 r. w okolicach Pszczyny odkryto skarb zawierający około 500 srebrnych monet. W jego skład wchodziło: 5 groszy krakowskich, 400-500 groszy praskich, 1 grosz miśnieński i 1 półskojec krzyżacki. Niestety, nie są znane okoliczności odnalezienia skarbu, miejsce znalezienia oraz sposób zabezpieczenia. Następnie monety ze skarbu trafiły do Krakowa, gdzie uległy rozproszeniu i znalazły się w rękach kilku  kolekcjonerów. Jeden z nich, Wojciech Kuśnierz, ofiarował 32 posiadane przez siebie srebrne grosze do Muzeum Archeologicznego w Krakowie. Część monet trafiła do Muzeum Narodowego w Warszawie. Wszystkie monety prezentowane na wystawie zostały wybite w latach 1346-1378,  za panowania Karola Luksemburga, króla czeskiego i cesarza niemieckiego, w Kutnej Horze w Czechach. Każda z monet waży około 3 g…

W starożytności pomieszczenia oświetlano przede wszystkim przy pomocy lampek oliwnych. Świece, choć stosowane na Bliskim Wschodzie, w Egipcie i Rzymie, były znacznie mniej powszechne. Umieszczano je na różnych typach świeczników. Najprostsze formy, służące do mocowania jednej świecy, to lichtarze.  Bardziej ozdobny charakter miały świeczniki wieloramienne (kandelabry). Tak nietypowe przedmioty rzadko „importowano” na tereny Barbaricum. Tym większym  zaskoczeniem było odkrycie glinianego lichtarza podczas badań prowadzonych w 2010 r. przez Marcina M. Przybyłę na terenie wielokulturowej osady w Aleksandrowicach w gminie Zabierzów. Znaleziono go w warstwie kultrowej zawierającej materiały z różnych okresów chronologicznych. Jego datowanie opiera się więc z konieczności jedynie na analizie cech technologicznych. Wskazują one, że zabytek należy łączyć z rozwiniętą fazą wczesnego okresu rzymskiego lub początkami młodszego okresu wpływów rzymskich. Ten ręcznie lepiony świecznik powstał więc zapewne w II lub początkach III w. n .e.. Wykonany został przez miejscowego garncarza wzorującego się na analiogicznych przedmiotach pochodzących…

Bohaterem kwietniowej cyklicznej wystawy „Zabytek miesiąca” jest naczynie kultury trypolskiej z Wasylkowiec (obwód tarnopolski, Ukraina), datowane na okres 3900-3700 p.n.e. Muzeum Archeologiczne w Krakowie posiada w swych zbiorach wspaniałe kolekcje zabytków trypolskich: naczyń, figurek, narzędzi kamiennych. Zabiegi konserwatorskie zostały przeprowadzone na połowie naczynia prezentowanego na wystawie dla unaocznienia różnicy pomiędzy powierzchnią poddaną konserwacji a nienaruszoną. Zabytkowi towarzyszy opis historii pozyskania go przez Muzeum Archeologiczne oraz charakterystyka działań konserwatorskich.   KURATOR CYKLU: Jacek Górski SCENARIUSZ WYSTAWY: Maryla Dryja, Maria Gawrońska OPRACOWANIE GRAFICZNE: Agata Baltyzar FOTOGRAFIE: Agnieszka Susuł, Elżbieta Trela-Kieferling REALIZACJA OŚWIETLENIA: Marek Grosse