Nóż prądnicki
Nóż prądnicki
Jaskinia Ciemna
Szerokość: 49mm
Grubość: 41mm
Prądnikami nazywa się spłaszczone krzemienne narzędzia wykonywane za pomocą różnych technik. Mają nierówny kształt: posiadają obrobione ostrze oraz grubszą część, która może służyć jako uchwyt. W przypadku prezentowanego noża obróbka polegała na oddzielaniu niewielkich, płaskich fragmentów od krawędzi narzędzia. Ta technika wymaga dobrej jakości krzemienia i dużej wprawy wytwórcy. Wykorzystywana była na wielu obszarach i przez długi czas, od okresu paleolitu dolnego aż po epokę żelaza. Noże krzemienne są charakterystyczne dla kultury mikockiej, która związana jest z człowiekiem neandertalskim. Omawiany okaz został odkryty w trakcie wykopalisk w Jaskini Ciemnej prowadzonych przez Muzeum Archeologiczne w latach 60. Stanowisko to jest najważniejszym stanowiskiem dokumentującym osadnictwo neandertalczyka w Polsce. Płynąca pod jaskinią rzeka Prądnik dała nazwę tym charakterystycznym wyrobom.
Nóż prądnicki powstał w okresie paleolitu, około 50 000 lat temu. Wykonano go z krzemienia jurajskiego, metodą odbijania. Nóż ma długość dwunastu centymetrów, a szerokość pięciu.
Przedmiot to kawałek krzemienia o prawie płaskim, nieregularnym kształcie. W niczym nie przypomina noża, jaki znamy. Wzdłuż dłuższej krawędzi wykonano ostrze. Przeciwległa krawędź jest szersza, zaokrąglona - umożliwiała trzymanie narzędzia. Pokrywa ją cienka beżowo-ruda warstwa tak zwanej kory krzemionkowej. To zewnętrzna warstwa krzemienia. Boczne, płaskie powierzchnie noża noszą ślady zręcznego odbijania kawałków krzemienia. To liczne, nieregularne zagłębienia. W tym miejscu kamień ma szary kolor.
Narzędzie wykonano tak, by możliwe było jego ostrzenie. Gdy uległo stępieniu, precyzyjne uderzenia przywracały właściwą ostrość.
Nóż odkryto w Jaskini Ciemnej w latach 60-tych XX wieku. To stanowisko archeologiczne odgrywa ważną rolę w badaniach na temat człowieka neandertalskiego w Polsce i na świecie. Pod jaskinią płynie potok Prądnik. Stąd wywodzi się nazwa znajdowanych tutaj noży.