Scytyjska księżniczka z Ryżanówki

Wyposażenie bogatego scytyjskiego grobu kobiecego w zbiorach Muzeum Archeologicznego w Krakowie znajduje się od roku 1887, przebadanego w miejscowości Ryżanówka na Ukrainie. Pochodzi z wykopalisk Gotfryda Ossowskiego, pierwszego kustosza Muzeum Starożytności Krajowych Akademii Umiejętności w Krakowie.Badania poprzedziły odkrycia przypadkowe.Pochówek kobiety znajdował się w podziemnej komorze, do której prowadził podziemny chodnik (dromos), rozpoczynający się od głębokiego pionowego szybu wejściowego. W komorze, na posłaniu z mchu i liści, nakrytym tkaniną spoczywał szkielet kobiety obsypany złotymi ozdobami (ponad 440 aplikacji i klejnotów). Obok ustawione były naczynia (np. brązowa situla, srebrny pucharek z pozłacanym fryzem przedstawiającym goniące się zwierzęta) i inne przedmioty. W latach 90. XX w. przeprowadzono dalsze badania kurhanu (polsko-ukraińska ekspedycja kierowana przez J. Chochorowskiego z Instytutu Archeologii UJ i S. Skorego z Instytutu Archeologii NAN Ukrainy w Kijowie). Zweryfikowano wyniki wykopalisk grobu kobiecego i odkryto pochówek centralny.Badania kurhanu w latach 1995-1998 oraz cały szereg analiz próbek przyrodniczych pobranych z nasypu, wnętrza grobowca, jak i datowanie radiowęglowe zachowanych kości i innych przedmiotów organicznych pozwalają datować moment budowy grobu i wzniesienia kurhanu na czasy nieco przed połową III wieku p.n.e. Jak wykazały obserwacje stratygraficzne i przyrodnicze, pochówek kobiety miał miejsce niedługo (najwyżej kilka lat) po pogrzebie „księcia” pochowanego w okazałym grobowcu przykrytym wielkim kurhanem.