Zamek Orawski, Orawska Kolejka Leśna – skarby Słowacji

 ZAMEK ORAWSKI, ORAWSKA KOLEJKA LEŚNA– SKARBY SŁOWACJI 

MUZEUM ORAWSKIE im. P. O. HVIEZDOSLAVA

WYSTAWA POD PATRONATEM DYREKTORA INSTYTUTU SŁOWACKIEGO W WARSZAWIE PANA ADRIÁNA KROMKI.

Muzeum Orawskie im. P. O. Hviezdoslava z siedzibą w Dolnym Kubíne, którego organem założycielskim jest Žilinskie Województwo Samorządowe, to muzeum o charakterze krajoznawczym. Korzystając z wyników prowadzonych badań naukowych systematycznie pozyskuje eksponaty i prezentuje zbiory związane z rozwojem środowiska przyrodniczego oraz rozwojem działalności człowieka ze szczególnym uwzględnieniem regionu Orawy.

Muzeum Orawskie zarządza 16 obiektami, z których 7 zostało uznanych za zabytki kultury
o znaczeniu narodowym: Zamek Orawski, Orawska Kolejka Leśna, Biblioteka Čaplovičiana, Dom Florina, Gajówka Hviezdoslava, Dom rodzinny M. Kukučína, Budynek renesansowy
nr 9 w Oravskim Podzámku. Najczęściej odwiedzanym z nich są Zamek Orawski i Orawska Kolejka Leśna.

Zamek Orawski

Zamek Orawski to najczęściej odwiedzany słowacki zabytek kultury i historii jest. Został zbudowany na skale, wznoszącej się 112 metrów nad rzeką Orawą w miejscowości Oravský Podzámok. Pierwsza pisemna wzmianka o Zamku Orawskim pochodzi z 1267 roku. W trakcie swoich dziejów zamek należał do wielu rodów szlacheckich i był nie wielokrotnie przebudowywany. W 1800  roku został strawiony przez pożar. Po pożarze Komposesorat Orawski, czyli zarząd dóbr w skład którego wchodzili mężowie siedmiu córek palatyna Juraja Thurzona, odbudował zamek. W 1868 roku założono na Zamku Orawskim jedno z pierwszych, a więc najstarszych, słowackich muzeów. W XX wieku przeprowadzono remont generalny połączony z renowacją zamku. W latach 2003-2005 odrestaurowano mieszczącą się na Zamku kaplicę św. Michała, która zdobyła prestiżową nagrodę „Zabytek roku 2005“. W kaplicy
św. Michała znajdują się działające barokowe orany, które poddano restauracji w latach 2006-2012. W 2008 odnowiono ekspozycję przyrodniczą i archeologiczną oraz zamontowano zewnętrzne oświetlenie Zamku Orawskiego. Na parterze Pałacu Thurzonów,
po przeprowadzonych w latach 2014-2015 pracach restauratorskich, udostępniono
do zwiedzania Skarbiec Zamku Orawskiego, w którym znajdują się wyjątkowe eksponaty
z zasobów Muzeum Orawskiego. Od 2013 do 2018 roku trwał remont pierwszej kondygnacji nadziemnej Pałacu Thurzonów, w trakcie którego odkryto niespotykane i cenne renesansowe malowidła, stanowiące unikat na skalę europejską. W latach 2017-2018 odnowiono w ramach projektu budynek tzw. Fary, w którym obecnie znajduje się nowoczesna multimedialna ekspozycja Torfowiska Orawy. Do wyboru są trzy trasy zwiedzania zamku: mała, podstawowa i duża. Zwiedzający z kraju i zza granicy mogą bezpłatnie ściągnąć na swoje telefony komórkowe aplikację – oprowadzanie po zamku, dostępną w sześciu wersjach językowych oraz dostosowaną dla osób ze specjalnymi potrzebami. Podczas głównego letniego sezonu turystycznego są organizowane dla zwiedzających liczne wydarzenia kulturalne oraz nocne tematyczne zwiedzania zamku, które są przeznaczone dla rodzin z dziećmi, dzieci i młodzieży w wieku szkolnym, studentów, seniorów, a także innych grup. Zamek Orawski jest czynny przez cały rok za wyjątkiem kwietnia.

Orawska Kolejka Leśna

Orawska wąskotorowa kolejka leśna, z wyjątkowym rozwiązaniem technicznym, jakim jest systemem zakosów, została zbudowana w latach 1914-1918 przez Komposesorat Orawski. Przy jej budowie pracowali włoscy jeńcy wojenni. Początkowo służyła do przewozu drewna z Orawy na Kysuce. W szczytowym okresie Kysucko-Orawska Kolejka Leśna miała długość 110 km. Do czasów obecnych zachowało się tylko 11 km na trasie Chmúra – Beskyd –  Tanečník, z czego 3,5 km to wyremontowany odcinek po orawskiej stronie. W 2008 roku Orawska Kolejka Leśna została uroczyście otarta i udostępniona dla zwiedzających. W trzy lata później zaczęła nią także jeździć odrestaurowana lokomotywa parowa Gontkulák, która w 2018 roku obchodziła 90 lat. Pasażerowie mogą przejechać się wyremontowanym odcinkiem, który zaczyna się na stacji Tanečník, prowadzi przez Bajkowy Las aż do stacji Przełęcz Beskyd na wysokości 935 m n.p.m. Podczas krótkiego postoju na Przełęczy Beskyd mogą wejść na 13 metrową wieżę widokową, zwiedzić drewnianą góralską chatę oraz przejść się ścieżką edukacyjną wzdłuż trasy kolejki. Orawska Kolejka Leśna kursuje niemal przez cały rok. Na terenie, należącej do Orawskiej Kolejka Leśnej, stacji Tanečník znajduje się ekspozycja historii kolejki leśnej pod tytułem „Muzeum na szynach“, czyli wagon przystosowany na cele wystawiennicze, Dom Rzemiosła oraz ekspozycja taboru kolejowego.

PaedDr. Mária Jagnešáková