Waza z Bronocic

Wieś  Bronocice  położona  jest w zachodniej Małopolsce, na Wyżynie Miechowskiej, w odległości ok. 40 km na północny-wschód od Krakowa. Znajduje się tu jedno z najbardziej znanych w Polsce i w Europie  stanowisk  archeologicznych z okresu  neolitu. Swą sławę  zawdzięcza  glinianej  wazie   kultury  pucharów lejkowatych  sprzed  5,5 tys. lat.  Przedstawione na niej wozy są najstarszymi na świecie wizerunkiemi pojazdów czterokołowych.  Znaleziska archeologiczne z Bronocic znane są już od 1867 r.  Przypadkowo odkrytą amforę  przekazano  wówczas w darze krakowskiemu Muzeum Archeologicznemu. Największe i najważniejsze wykopaliska  przeprowadzone zostały w latach 1974-78  przez archeologów z Polskiej Akademii Nauk w Krakowie oraz State University of New York at Buffalo (USA).

Gliniana waza z wizerunkiem wozów odkryta  została w 1975 r. podczas wykopalisk  kierowanych  przez  prof. Janusza Kruka  w  ramach polsko-amerykańskiej  ekspedycji  archeologicznej.  Na naczynie natrafiono  w  jednej  z jam gospodarczych osiedla kultury pucharów lejkowatych. Uzyskana dla tej jamy data radiowęglowa (ok. 3500 BC)  świadczy,  że  rysunki z Bronocic są obecnie najstarszym na świecie dowodem używania wozu. Obok  schematycznie przedstawionych wozów, na naczyniu znajdują się informacje o wyglądzie pradziejowej wsi: symbole drzew, rzeki oraz pól z drogami lub układu domów w osadzie.

Waza znajdująca się w Muzeum Archeologicznym w Krakowie jest glinianą kopią wykonaną przez uczniów Państwowej Ogólnokształcącej Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie. Oryginał naczynia znajduje się w zbiorach Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk w Krakowie i nie jest udostępniany zwiedzającym.

A. Zastawny