W dniach 17-19 października 2011 r. w Muzeum Archeologicznym w Krakowie odbyła się konferencja z cyklu – Warsztaty Krzemieniarskie SKAM, będącego forum badaczy zajmujących się problematyką wytwórczości krzemiennej w najstarszych odcinkach ludzkich dziejów. Warsztaty są imprezą cykliczną, odbywającą się raz w roku. Organizatorami tegorocznej, VIII edycji byli: Muzeum Archeologiczne w Krakowie, Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Polska Akademia Umiejętności oraz Stowarzyszenie Krzemieniarskie SKAM. Tematyką tegorocznych Warsztatów były narzędzia krzemienne, ich rola w inwentarzach archeologicznych, sposoby produkcji oraz klasyfikacje. Znalazło to wyraz w tytule spotkania, nawiązującym do języka stworzonego przez jednego z największych polskich badaczy paleolitu – prof. Stefana Krukowskiego, „Retusz – jak i dlaczego? Wielperspektywiczność elementu twardzowego”. W konferencji wzięło udział ponad 80 uczestników z 8 krajów, wygłoszonych zostało 31 referatów. Konferencji towarzyszyła wystawa „Najstarsze narzędzia krzemienne”, na której zaprezentowano kolekcję najważniejszych zabytków z okresu paleolitu i mezolitu znajdujących się w zbiorach muzeum. Konferencja oraz wystawa zostały otwarte przez Dyrektora Muzeum Archeologicznego w Krakowie – dr. Jacka Górskiego, Prezesa Stowarzyszenia SKAM – prof. Jana Michała Burdukiewicza oraz Dyrektora Instytutu Archeologii UJ – prof. Krzysztofa Ciałowicza. Obradom przewodniczyli: prof. Jan Michał Burdukiewicz, prof. Bolesław Ginter, prof. Krzysztof Sobczyk, prof. Krzysztof Cyrek, mgr Witold Migal. Konferencje przygotowalimgr Damian Stefański i mgr Mirosław Zając z Muzeum Archeologicznego w Krakowie, dr hab. Marek Nowak z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz mgr Agnieszka Klimek.
Kolejne, IX Warsztaty SKAM odbędą się w roku 2012 w Brnie (Czechy). Zorganizują je Zdeňka Narudova i Petr Neruda (Anthropos Institut, Moravské Zemské Museum, Brno).
Lista wygłoszonych referatów:
prof. dr hab. Bolesław Ginter (Uniwersytet Rzeszowski) – Co z tym narzędziem?
mgr Piotr Osypiński, dr Katarzyna Pyżewicz (Fundacja „Patrimonium”, Instytut Prahistorii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu) – Dobre wióry okazyjnie
dr Zdeňka Nerudová (Anthropos Institut, Moravské Zemské Museum, Brno) – Bifacial artefacts: symbolical or functional tools?
dr Iwona Sobkowiak-Tabaka (Instytut Archeologii i Etnologii PAN w Poznaniu) – Pozautilitarne „funkcje” retuszu
dr Mikołaj Urbanowski, dr Katarzyna Pyżewicz, mgr Witold Grużdż (Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Szczecińskiego, Instytut Prahistorii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie) – Artefakt czy pedolit: Eksperymentalne badania nad retuszami postdepozycyjnymi
prof. Yamei Hou (Institute of Vertebrate Paleontology and Paleoanthropology, Chinese Academy of Sciences, Pekin) – Paleolithic of China in Asian context
dr Grzegorz Osipowicz (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu) – Zbrojniki kamienne w mezolicie Niżu Polskiego? Przyczynek do badań nad przemysłem kamiennym ze stanowiska Ludowice 6, gm. Wąbrzeźno
mgr Witold Migal (Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie) – Retusz rynienkowaty. Potrzeba a praktyczne wykonywanie.
dr hab. Jan Michał Burdukiewicz prof. UWr (Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego) – Artifact shape modifications In the Lower Palaeolithic microlithic assemblages
mgr Oksana Votiakova (Institute of Archaeology of the Ukrainian National Academy of Sciences) – The analysis of secondary tool treatment of layer II Korolevo site in Transcarpathia (Ukraine)
dr hab. Krzysztof Cyrek prof. UMK, mgr Magdalena Sudoł (Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu) – Modyfikacje środkowopaleolitycznych wyrobów kamiennych na wybranych przykładach
dr Petr Neruda (Anthropos Institut, Moravské Zemské Museum, Brno) – Middle Palaeolithic tool-kit in Moravia – problems and connotations
dr Zsolt Mester, mgr Norbert Faragó (Institute of Archeology, Eötvös Loránd University, Budapeszt) – The production of leaf-points at Szeleta Cave (Hungary)
dr Maciej T. Krajcarz, dr Magdalena Krajcarz, dr hab. Stanisław Lisicki, mgr Stanisław Petrykowski(Instytutu Nauk Geologicznych PAN w Warszawie, Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie, „Archeo-Discovers”) – Zasięg osadnictwa paleolitu górnego i schyłkowego w świetle najnowszych znalezisk z Gruduska, stan. I, pow. ciechanowski
mgr Yang Liu, prof. Yamei Hou, prof. Qi Wei (Institute of Vertebrate Paleontology and Paleoanthropology, Chinese Academy of Sciences, Pekin) – Discoveries of the pleistocene paleolithic sites in the Nihewan Basin, North China
mgr Damian Stefański (Muzeum Archeologiczne w Krakowie) – Tylczaki łukowe ze stanowiska Kraków -Zwierzyniec I z badań Ludwika Sawickiego
mgr Tadeusz Wiśniewski, dr Katarzyna Pyżewicz, mgr Piotr Dmochowski (Instytut Archeologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Instytut Prahistorii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań) – Rylce Lacan z Klementowic – typologia, technologia, funkcja
dr Andrzej Wiśniewski, dr Bernadeta Kufel-Diakowska, dr Mirosław Furmanek, mgr Artur Rapiński(Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, Wojewódzki Urząd Konserwatora Zabytków w Opolu) – Znowu o rylcach.
dr Ivan Cheben, mgr Michal Cheben (Archeologický ústav Slovenskej akadémie vied, Nitra) – Śtiepaná industria z lokality Bajč-Medzi kanálmi
mgr Dominik Kacper Płaza (Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi) – Uwagi o produkcji i występowaniu jednozadziorców w mezolicie na ziemiach polskich
mgr Maciej Ehlert (Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego) – Przeskrobane? Współczynniki stopnia zużycia
mgr Agnieszka Dziedzic (Muzeum Archeologiczne w Krakowie) – Skrobacze, problemy klasyfikacyjne – dyskusja nad definicją narzędzia na przykładzie materiału z Sośni, woj. podlaskie
mgr Urszula Stępień (Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie) – Noże jako wyznacznik umiejętności wytwórców z komu wschodniego w Tell el-Farcha (wschodnia Delta Nilu)
dr Piotr Włodarczak (Instytut Archeologii i Etnologii PAN oddział w Krakowie) – Produkcja narzędzi rdzeniowych z krzemienia kredowego typu K na przełomie neolitu i epoki brązu
mgr Michał Adamczyk (Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Szczecińskiego) – Kłopotliwe znalezisko ze Schroniska Górnego
mgr Witold Grużdż (Instytut Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie) – Technologia produkcji siekier dwuściennych. Wstęp do problematyki
mgr Beata Bielińska-Majewska (Muzeum Okręgowe w Toruniu) – Materiały krzemienne z miejscowości Vaudeurs w zbiorach Muzeum Okręgowego w Toruniu
mgr Zuzanna Różańska, mgr Katarzyna Kerneder-Gubała (Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego) – Paleolityczne wytwory kamienne z Maghrebu w kolekcji dydaktycznej Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego
mgr Elżbieta Trela-Kieferling (Muzeum Archeologiczne w Krakowie) – Łużyckie noże i wkładki tylcowe ze stan. 2 w Modlniczce, woj. małopolskie
mgr Olga Vitoš (Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie) – Chronologia narzędzi kamiennych ze stanowiska Maszkowice 1, gm. Łącko
