- To wydarzenie minęło.
Muzealne Spotkania Naukowe – „Stanowisko 10 w Morawiankach, gm. Bejsce, woj. świętokrzyskie”
25 lipca 2019 13:00
Ryszard Naglik, Marcin M. Przybyła
Stanowisko 10 w Morawiankach, gm. Bejsce, woj. świętokrzyskie
W Morawiankach nad Nidzicą od 2013 r. prowadzone są przez Marcina M. Przybyłę (z udziałem R. Naglika z MAK) badania na niewielkim wzgórzu, które wielokrotnie wybierano w przeszłości na miejsce chowania zmarłych. Najstarsze odkryte groby (szkieletowe) pochodzą z III tysiąclecia p.n.e. (kultura ceramiki sznurowej). Kilkaset lat później kurhan usypała w ich sąsiedztwie ludność ludności kultury trzcinieckiej. W tym samym rejonie odkryto także ciałopalne groby kultury łużyckiej (z około 500 r. p.n.e.).
Pomiędzy I a III w. n. e. lokowano tam liczne groby ciałopalne jamowe i popielnicowe (w większości męskie), jamowe w tzw. obiektach rowkowych (kobiece) oraz szkieletowe (wyłącznie kobiece). Oprócz części strojów i ozdób w grobach męskich umieszczano broń a w kobiecych skrzyneczki z kluczami i przedmioty związane z przędzeniem. Naczynia wkładane do grobów były wykonywane specjalnie na potrzeby ceremonii pogrzebowej. W grobach szkieletowych zaobserwowano świadectwa stosowania specyficznych rytuałów pogrzebowych: usuwania, grupowania na końcu komory grobowej lub chowania oddzielnie części szkieletów. Te zwyczaje, stosowanie dwóch obrządków pogrzebowych (ciałopalnego i szkieletewego) oraz zestaw i typy znajdowanych w grobach przedmiotów wskazują na kulturowo mieszany (kultury wielbarska i przeworska) charakter grupy ludzi użytkowującej cmentarzysko. W V w. n. e., nowi przybysze (Gepidowie?) chowali w tym samym miejscu swoich zmarłych niespalonych, zawiniętych w całuny, czasami w drewnianych trumnach (kłodach). Umieszczone w rzędach groby kryły szczątki mężczyzn, kobiet i dzieci z bardzo skromnym wyposażeniem – sprzączkami do pasa w grobach męskich, kolczykami, grzebieniami i koliami paciorków w grobach kobiecych. Kolejnych zmarłych pochowano na wzgórzu dopiero po ponad 1300 latach – na kulminacji znajduje się XIX-wieczny cmentarz ofiar epidemi cholery.
Ryszard Naglik