Europejskie Dni Archeologii

Więcej o wykładach:

Dakowie, starożytny lud nazywany przez Greków Getami lub Geto-Dakami (greckie: Γέται, Δάκοι) a przez Rzymian Dakami (łacińskie: Daci) zamieszkiwał tereny na północ od Dunaju (współczesna Rumunia, Mołdawia, częściowo Słowacja, Węgry, Serbia i południe Ukrainy). W 1888 r. w Lipicy Górnej, miejscowości w zachodniej Ukrainie, podczas budowy drogi odkryto cmentarzysko, głownie z grobami ciałopalnymi w urnach. Od stanowiska tego wzięła nazwę kultura archeologiczna, zwana kulturą lipicką datowaną na okres wpływów rzymskich i związaną z dackim plemieniem Kostoboków.

 

W roku 2022 Muzeum Archeologiczne w Krakowie otrzymało dofinansowanie ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego na realizację projektu „Patyna wieków – konserwacja posagu Światowida ze Zbrucza”. Rzeźba to jeden z pierwszych eksponatów, które trafiły do tworzonego w 2. poł. XIX w. muzeum. Jest też jednym z najbardziej rozpoznawalnych zabytków w polskich zbiorach muzealnych. Przeprowadzono prace konserwatorskie w zakresie konserwacji technicznej, której celem było zabezpieczenie i zachowanie w maksymalnym stopniu zabytkowej substancji kamiennego posągu. Choć posag Światowida ze Zbrucza znajduje się w Krakowie od roku 1851 nie zachowała się dokumentacja wcześniejszych zabiegów konserwatorskich. Jak przebiegały prace? Co zaskoczyło konserwatorów? Czy posąg zdradził któraś ze swych tajemnic?

 

Wielka Wojna odcisnęła swoje piętno na ziemiach obecnej Polski bardzo mocno. Armie ścierające się w latach 1914-1915 na terenie Beskidu Niskiego i Bieszczadów pozostawiły po sobie blizny, które w wyniku tragicznych wydarzeń i wyludnień po drugiej wojnie światowej zatarły się w terenie. Dzięki raportom wojskowym, relacjom świadków i mapom możliwe jest odnalezienie pól bitew, cmentarzy i innych pozostałości po działaniach zbrojnych. Jednym z miejsc, gdzie toczono walki i które stało się miejscem ostatniego spoczynku żołnierzy, jest Krąglica – góra w granicach miejscowości Maniów w gminie Komańcza, badana przez Zespół Instytutu Archeologii UJ w ramach projektu „Zapomniane cmentarze Maniowa”. Wykopaliska, które rozpoczęły się w tym roku, pozwoliły ustalić, co stało się z żołnierzami walczącymi o to wzgórze na przełomie marca i kwietnia 1915 roku. Dzięki badaniom udało się prześledzić przebieg walk, a także odnaleźć mogiły żołnierzy broniących wzgórza. Drugim miejscem, na którym również rozgrywały się walki na przełomie 1914/1915 roku jest Kamień nad Jaśliskami, gdzie również zostały odnalezione mogiły walczących tam żołnierzy i miejsca walk. W trakcie referatu pragnę zaprezentować nie tylko wstępne wyniki naszych badań lecz również rozwiązania metodyczne zastosowane podczas prac terenowych. Liczę, że będzie to ważny głos w dyskusji na temat sposobu badań pobojowisk.