Plakietka miedziana z alfabetem
Miejsce odkrycia: Kraków (Stare Miasto – Rynek Główny – strona zachodnia)
Kontekst: organiczne warstwy odpadkowe z okresu średniowiecza
Data odkrycia: 01.10.2004 r.
Nr inwentarza: K: 772
Typ zabytku: plakietka miedziana z alfabetem
Surowiec: stop z miedzią
Liczba: 1 sztuka
Długość: 28 mm (w postaci złożonej w pół) i ok. 56 mm po „rozprostowaniu”
Szerokość: 34 mm
Grubość: 0,9 mm
Technika: grawerowanie
Chronologia: późne średniowiecze
Miejsce przechowywania: Muzeum Archeologiczne w Krakowie
Zbiory: w zbiorach Działu Archeologii Średniowiecza i Czasów Nowożytnych
Opis zabytku:
Abecadło z okresu późnego średniowiecza. Płytka miedziana z odlewem trzech rzędów małych liter alfabetu łacińskiego (litery: a, b, c, d, e, f, g ‖ h, i, k, l, m, n, o ‖ p, q, r, s, t, u, v). Każdy wiersz zawiera 7 liter. Litery ciasno upakowane, interlinie minimalne, rozdzielone ozdobnymi bordiurami w postaci wąskich poziomych pasów wypełnionych ornamentem geometrycznym. Zastosowany na plakietce rodzaj pisma to tzw. tekstura gotycka. Był on najczęściej stosowanym rodzajem pisma książkowego w XIV wieku. W teksturze skróceniu uległy trzonki liter długich, co umożliwiało szybkie napisanie kilku znaków w sposób ciągły, bez odrywania pióra od karty. Skróceniu uległy również wydłużenia dolne. Główne linie liter od góry i od dołu wykończone są romboidalnymi nasadkami dającymi efekt podwójnie złamanej linii. Tekstura gotycka dominowała w książkach XIV i XV wieku do tego stopnia, że Jan Gutenberg swoim pierwszym czcionkom użytym w 1455 roku do wydrukowania słynnej Biblii nadał właśnie postać tekstury1. Przeznaczenie przedmiotu nie jest jasne. Prezentowany eksponat mógł służyć do nauki alfabetu lub jako wzornik kroju czcionki dla osób zajmujących się pisaniem ksiąg i dokumentów. W chwili znalezienia był on zgięty przez pół i osadzony na wylewce z przetopionego srebra (sic). Linia zagięcia nosi znamiona wielokrotnego zginania i rozprostowywania.
Kurator wystawy: Bogumił Pilarski
Tekst: Bogumił Pilarski
1Źródła elektroniczne: wikipedia.org [https://pl.wikipedia.org/wiki/Tekstura_gotycka]
Ilustracje: Karty z Biblii Gutenberga na podstawie faksymili z Brockchaus Konversations Lexikon oprac. autor
Zdjęcia i grafika: autor
