W lipcu 1968 r. w okolicach Pszczyny odkryto skarb zawierający około 500 srebrnych monet. W jego skład wchodziło: 5 groszy krakowskich, 400-500 groszy praskich, 1 grosz miśnieński i 1 półskojec krzyżacki. Niestety, nie są znane okoliczności odnalezienia skarbu, miejsce znalezienia oraz sposób zabezpieczenia. Następnie monety ze skarbu trafiły do Krakowa, gdzie uległy rozproszeniu i znalazły się w rękach kilku kolekcjonerów. Jeden z nich, Wojciech Kuśnierz, ofiarował 32 posiadane przez siebie srebrne grosze do Muzeum Archeologicznego w Krakowie. Część monet trafiła do Muzeum Narodowego w Warszawie.
Wszystkie monety prezentowane na wystawie zostały wybite w latach 1346-1378, za panowania Karola Luksemburga, króla czeskiego i cesarza niemieckiego, w Kutnej Horze w Czechach. Każda z monet waży około 3 g i ma średnicę poniżej 3 cm.
GROSZE PRASKIE
Historia groszy praskich rozpoczyna się w roku 1300, kiedy to, dzięki odkrytym pod koniec XIII w. złożom srebra w Kutnej Horze, król czeski i polski Wacław II przeprowadził reformę monetarną. Sprowadził w tym celu trzech włoskich mincerzy, którzy zaprojektowali nową monetę – duży denar „denaro grosso” – potocznie zwaną groszem. Dzięki dużej wadze (początkowo około 4 g) i dobrej jakości srebra nowa moneta szybko zyskała popularność, szczególnie przy większych transakcjach (zastąpiła kruszec ważony) i uformowała na nowo system monetarny w Europie Środkowej, w której pełniła rolę najważniejszego pieniądza obiegowego (jak obecnie dolary czy euro).
Była używana m.in. w wielkich transakcjach międzypaństwowych, np. groszami praskimi w 1335 r król Kazimierz Wielki wykupił zrzeczenie się praw do tronu polskiego od Jana Luksemburga, płacąc mu 20 000 kop groszy (1 200 000 groszy).
Ze względu na znaczną wartość i trwałość grosze służyły do gromadzenia oszczędności, które niejednokrotnie musiały być zabezpieczane przez właścicieli, m.in. poprzez zakopywanie. W rezultacie takich działań powstawały skarby, jak ten z okolic Pszczyny, które są odkrywane do dziś.
Przykładowe ceny towarów w XIV i XV w.:
- wół 30 groszy,
- koń 300 groszy,
- baran 8 groszy,
- łuk 8 groszy,
- miecz do 70 groszy,
- zamek rycerski (zamek Homole koło Lewina Kłodzkiego, 1427 r.) 60 000 groszy.
Na awersie grosza praskiego umieszczony był napis z imieniem króla, który wyemitował monetę, jego tytulatura (DEI GRATIA REX BOEMIE) oraz wizerunek korony, natomiast na rewersie znajdował się napis z nazwą monety (GROSSI PRAGENSES) oraz herbem Czech, przedstawiającym lwa wspartego na tylnych łapach oraz podwójnym ogonem.
Kurator cyklu: Jacek Górski
Scenariusz i opracowanie wystawy: Karol Nawrot
Fotografie: Agnieszka Susuł
Opracowanie graficzne: Anna Piwowarczyk
