Na zabytek maja 2018 r. w Muzeum Archeologicznym w Krakowie wybrana została jedna z najstarszych w Polsce i najstarsza w zbiorach krakowskich bierka szachowa. Jest ona abstrakcyjną figurą króla lub królowej (hetmana). Wycięto ją z poroża (w formę walcowatą) i wygładzono, a w górnej części wyprofilowano. Na boku i wierzchu ozdobiono ornamentem oczkowym (grupy po trzy oczka ułożone w trójkąt), przy podstawie zaś trzema dookolnymi płytkimi żłobkami. Zachowała się w dobrym stanie (niewielkie uszkodzenia powierzchniowe). Ma wysokość 2,8 cm, średnicę także 2,8 cm, a waży 17,3 g. Brak, niestety, danych o pochodzeniu figury. Na podstawie analogii przypuszczać można, iż cieszono się nią podczas gry w wiekach średnich, zapewne w XII lub XIII stuleciu. Jest bardzo dawnym świadectwem przyswojenia sobie przez mieszkańców Polski szachów, które narodziły się półtora tysiąca lat temu w Indiach, a u schyłku I tysiąclecia, za pośrednictwem świata islamskiego, trafiły do Europy. Jest też małym, lecz efektownym śladem zapomnianego rzemiosła rogowniczego.
Radosław Liwoch
KURATOR CYKLU: Jacek Górski
SCENARIUSZ WYSTAWY: Radosław Liwoch
OPRACOWANIE GRAFICZNE: Agata Baltyzar
FOTOGRAFIE: Agnieszka Susuł
REALIZACJA OŚWIETLENIA: Marek Grosse
