Debata w stylu oksfordzkim – Czy archeologia to nauka?

Archeologia – nauka to czy tylko snucie opowieści o przeszłości? Czy można postawić ją w jednym rzędzie obok fizyki i chemii, czyli dziedzin, w których badawcze metody są  precyzyjnie zdefiniowane, a wyniki powtarzalne i weryfikowalne? Większość naszej wiedzy o dawnych dziejach człowieka opiera się przecież na subiektywnych interpretacjach badaczy, które nie tylko mogą, ale często różnią się od siebie. Czy zatem archeologia nie jest jedynie niekończącą się, niemożliwą do jednoznacznego zweryfikowania hipotezą o naszej przeszłości?

A jednak istnieje rozwinięta, przemyślana i – co najważniejsze – skuteczna metodologia archeologiczna, wykorzystująca narzędzia takie jak typologizacja, klasyfikacja, chronologia, systematyka danych czy krytyczna, sformalizowana analiza znalezisk. Wszystko to przecież metody typowo naukowe. Jeśli dodamy do tego wykorzystanie zaawansowanych technologii i narzędzi z innych dziedzin jak na przykład analiza DNA czy datowanie radiowęglowe, archeologia jawi się nie tylko jako głęboko sformalizowana, ale także dojrzała dziedzina nauki, która pozwala wiarygodnie rekonstruować naszą przeszłość.

Jak to więc z tą archeologią jest? Nauka to, czy jedynie rzemiosło się pod nią podszywające? Na ten właśnie temat, przy okazji naszej debaty, zetrą się wybitne umysły. Umysły, które na co dzień tworzą i obalają naukowe hipotezy. Umysły, które doskonale znają badawcze realia i związane z nimi wyzwania.

Przyjdźcie, posłuchajcie, zadajcie pytania, a na pewno nie pożałujecie!

Czym będzie nasza debata?

Organizowane przez nas spotkanie, mimo że bezpośrednio odwołujące się do idei debaty oksfordzkiej, będzie formą popularnonaukowej dyskusji. Za cel postawiliśmy sobie nie tylko wymianę poglądów, ale przede wszystkim wspólne ćwiczenie umysłowe. Dwie drużyny, utrzymując całość w lekkim i żartobliwym tonie, przedstawią swoje argumenty za lub przeciw postawionej tezie. Będzie to przede wszystkim świetna okazja, by rozgrzać umysł przed kolejnymi atrakcjami w czasie Nocy Naukowców, słuchając jednocześnie rozważań na naukowe tematy.

Jednym z kluczowych elementów naszej debaty jest udział publiczności – to ona zdecyduje, która drużyna lepiej obroniła swoje stanowisko. Prelegenci będą mieli swobodę w przedstawianiu swoich argumentów i wymieniając się odpowiedziami, zadbają o to, by dyskusja była angażująca i pełna ciekawych zwrotów.

Bądźcie gotowi na sporą dawkę humoru, zaskakujące argumenty i żartobliwe starcia na polu naukowej retoryki!

Uczestnicy debaty:

Prof. dr hab. inż. Adam Walanus – polski naukowiec i fotograf; geolog, fizyk, analityk danych, statystyk i programista, profesor nauk o Ziemi, wykładowca Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. W pracy badawczej specjalizuje się w analizie danych i metodach statystycznych w naukach przyrodniczych. Współuczestniczył w budowie aparatury pomiarowej Gliwickiego Laboratorium Radiowęglowego, a następnie zajął się statystyczną obróbką wyników datowań i ich probabilistyczną interpretacją.

Dr Anna Olszewska – pracownica naukowa w Gabinecie Rycin PAU oraz na Wydziale Humanistycznym AGH. Zajmuje się badaniami wizualnymi w obszarach analizy dokumentów, historii druku, historii nauki oraz kuratorstwa. Posiada doświadczenie w kuratorstwie wystaw z zakresu historii nauki, naukowo zajmuje się kwestiami związanymi z przekazem wizualnym w nauce. Pisze scenariusze wystaw z pogranicza nauki i sztuk pięknych.

Dr Ewelina Miśta-Jakubowska – Kierowniczka Pracowni Archeometalurgii i Konserwacji Zabytków Archeologicznych UJ. Obecnie zatrudniona jako Kierownik Laboratorium Archeometrii w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, jej macierzystym miejscem pracy pozostaje Narodowe Centrum Badań Jądrowych w Otwocku, w którym zajmuje się rozwojem technik obrazowania, w tym neutronowych. Od 2015 roku uczestniczy w pracach Polskiego Konsorcjum dla Badań nad Dziedzictwem Kulturowym. Jest wykładowcą rezydentem na Inżynierii Materiałowej Politechniki Warszawskiej, gdzie prowadzi zajęcia na temat wykorzystania metod instrumentalnych z zakresu inżynierii materiałowej w archeologii.

Dr Piotr Kołodziejczyk – pracownik naukowy w Zakładzie Archeologii Egiptu i Bliskiego Wschodu w Instytucie Archeologii UJ; badacz terenowy, członek Polskiej Ekspedycji Archeologicznej do Wschodniej Delty Nilu oraz prac badawczych na stanowiskach takich jak Abydos, Tell el-Fara’in-Buto, Deir el-Bersha, Tell el-Daba, Ryżanówka i Nea Paphos. Od 2014 roku kieruje badaniami IA UJ na terenie południowej Jordanii w ramach „HLC Project”.

Dr Albert Zastawny – archeolog, pracownik Muzeum Archeologicznego w Krakowie, kierownik Działu Zbiorów Dawnych, specjalista od młodszej epoki kamienia; wieloletni badacz terenowy pracujący m.in. na stanowiskach Puchacza Skała i Książnice Wielkie. Kierownik licznych ekspedycji terenowych badających stanowiska archeologiczne przed budową trasy A4 i autor prac przedstawiających wyniki tych badań.

Ewa Kubica-Kabacińska – archeolożka, pracująca w nowohuckim oddziale Muzeum Archeologicznego w Krakowie, specjalistka w zakresie archeologii średniowiecza, badaczka licznych stanowisk archeologicznych na terenach podkrakowskim oraz niestrudzona popularyzatorka archeologii i autorka m.in. książki pt. Święto Rękawki. Od słowiańskich obrzędów do nowożytnej tradycji. Przez wiele lat zaangażowana w organizację Tradycyjnego Święta Rękawki.

Maksymalna ilość uczestników – 50 osób.

Gmach główny Muzeum Archeologicznego w Krakowie, ul. Senacka 3