Osady ludności późnej fazy kultury mierzanowickiej w międzyrzeczu Wisły i Raby.

W grudniu 2022 r. Muzeum Archeologiczne w Krakowie zakończyło projekt publikacji wyników badań na kilku osadach kultury mierzanowickiej rozpoznanych w trakcie ratowniczych badań wykopaliskowych poprzedzających budowę autostrady A4 w okolicach Krakowa. Projekt był finansowany z programu Ochrona Zabytków Archeologicznych. Środki na wkład własny zapewnił Marszałek Województwa Małopolskiego – Organizator Muzeum. Darczyńcom bardzo dziękujemy.

Publikacja pt. „Osady ludności późnej fazy kultury mierzanowickiej w międzyrzeczu Wisły i Raby”, pod redakcją Jacka Górskiego i Pawła Jarosza, jest drugą z serii monografii prezentujących materiałów osadowych kultury mierzanowickiej, głównie z jej fazy późnej. Kilku autorów (Karol Dzięgielewski, Jacek Górski, Paweł Jarosz i Marcin M. Przybyła) opracowało siedem stanowisk osadowych, na których odkryto głównie materiały fazy późnej (ca 1900-1600 BC). Niewyjaśnionym dotąd fenomenem i nową jakością kulturową, jest obecność na stosunkowo niewielkim terytorium międzyrzecza Wisły i Raby, dwóch taksonomicznie odmiennych grup kultury mierzanowickiej. Odmienna stylistycznie ceramika grupy pleszowskiej i girbułtowniej spotykana jest na tych samych stanowiskach. Są argumenty przemawiające za tezą, że czasami jest ona współczesna sobie. Niezwykle ciekawe jest opracowanie osady produkcyjnej w Krakowie-Bieżanowie. Mieszkańcy zajmowali się warzelnictwem soli. W formie odrębnych opracowań przedstawiono zabytki kamienne (Jarosław Wilczyński) i opracowanie szczątków roślinnych (Maria Lityńska-Zając, Katarzyna Cywa, Ewa Madeyska, Zofia Tomczyńska, Krystyna Wasylikowa).

W części syntetycznej przedstawiono (J. Górski, P. Jarosz) nową koncepcję funkcjonowania społeczności kultury mierzanowickiej na omawianym obszarze. Szczególnie interesujące okazały się wyniki datowania radiowęglowego. Rozwój późnej fazy omawianej kultury w międzyrzeczu Wisły i Raby należy zapewne cofnąć do schyłku III tysiąclecia p.n.e.      

.