Dziś (16 stycznia) przypada sto siedemdziesiąta piąta rocznica urodzin Władysława Klugera. Ten wybitny inżynier i podróżnik był niestrudzonym badaczem kultur andyjskich. Część jego zbiorów można podziwiać na wystawie „Peruwiańskie zbiory Władysława Klugera”. Zachęcamy do odwiedzin naszego muzeum i bliższego poznania sylwetki twórcy kolekcji.
Władysław Kluger przyszedł na świat w Krakowie w 1849 roku. W przeciwieństwie do przybranego ojca – balneologa Michała Zieleniewskiego – nie przejawiał zainteresowania medycyną, zamiast tego podjął studia na Uniwersytecie Technicznym. Po egzaminach końcowych, w 1868 roku Władysław przeprowadził się do Paryża, by uczęszczać na wykłady w École nationale des ponts et chaussées w Paryżu. Pobyt nad Sekwaną zakończył się w 1873 roku, a wkrótce potem Kluger udał się do Ameryki Południowej. W ten sposób dołączył do grona najlepszych polskich inżynierów, których skupił wokół siebie Ernest Malinowski – wybitny inżynier i budowniczy działający na rzecz rządu niepodległego Peru.
Podczas czteroletniego pobytu w Peru (w latach 1874-1878), Władysław Kluger miał okazję zrealizować wiele ambitnych projektów, które nawet dziś robią wrażenie swoim rozmachem. Dzięki pracy Polaka powstała m.in. transandyjska linia kolejowa, prowadząca z miasta Tacna do La Paz. Kluger zaprojektował i nadzorował wykonanie kanalizacji w Callao i budowę gmachu prefektury w Tacna. Największym inżynieryjnym projektem Klugera była budowa kanału irygacyjnego Maure. Przedsięwzięcie, gdyby zostało zrealizowane, pozwoliłoby na sprowadzenie wód ze wschodnich stoków Andów na zachodnie. Projekt uczonego uznano początkowo za niemożliwy do zrealizowania, ale z czasem przekonano się do niego na tyle, że był on prezentowany podczas Wystawy Światowej w Paryżu w 1878 roku, gdzie Władysław pełnił rolę komisarza rządowego Peru przy peruwiańskiej ekspozycji. Niestety, z powodu konfliktu zbrojnego, projekt nie został zrealizowany. Kluger zajmował się nie tylko pracami inżynieryjnymi, pracował również jako wykładowca na Politechnice w Limie, na której piastował urząd kierownika katedry hydrauliki i budownictwa lądowego.
W wolnych chwilach Władysław Kluger sporo podróżował. Wielokrotnie podejmował wyprawy w Andy, a swoimi spostrzeżeniami dzielił się w szkicach „Dzisiejsza Peruwia” i listach („Listy z Peruwii”, „Listy z Peruwii i Boliwii”). W wydanych drukiem zapiskach z podróży, Kluger wielokrotnie relacjonował wizyty na stanowiskach archeologicznych – niezwykle licznych, łatwo zauważalnych i dostępnych (archeologia peruwiańska w XIX wieku stawiała dopiero pierwsze kroki). Zainteresowania etnograficzno-archeologiczne dały początek kolekcjonerskiej pasji. Swoje zbiory (około tysiąc obiektów) ofiarował Akademii Umiejętności w Krakowie .
Uczony powrócił do kraju w 1880 roku. Miał wówczas ogromne problemy zdrowotne – podczas wypraw w Peru nabawił się gruźlicy gardła. Mimo choroby nie przerwał pracy zawodowej – angażował się w prace związane z projektowaniem systemu wodociągów miejskich. Pogarszający stan zdrowia zmusił inżyniera do wyjazdu w celach leczniczych. Udał się do położonego nad Morzem Śródziemnym San Remo i tam też zmarł 29 lutego 1884 roku. W chwili śmierci uczony miał zaledwie 35 lat. Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
👉 O kolekcji Władysława Klugera można przeczytać tutaj.
Agnieszka Garbacz
📷 Władysław Kluger (1849–1884), wizerunek ze zbiorów archiwum Muzeum Archeologicznego w Krakowie