175 lat Muzeum Archeologicznego w Krakowie

Muzeum Archeologiczne w Krakowie, które w 2025 roku obchodzi swoje 175-lecie, jest jednym z najstarszych tego typu muzeów na świecie. Jego historia sięga 1850 roku, kiedy to z inicjatywy Towarzystwa Naukowego Krakowskiego powstało Muzeum Starożytności Krajowych – instytucja mająca na celu gromadzenie i ochronę zabytków związanych z dziedzictwem nieistniejącej wtedy Polski. Przez lata muzeum stało się ważnym ośrodkiem badań i popularyzacji wiedzy o dawnych społecznościach, które zamieszkiwały tereny Europy Środkowej i Wschodniej.

Na przestrzeni lat muzeum zgromadziło imponującą kolekcję artefaktów, które obejmują okres od najdawniejszych czasów prehistorycznych po średniowiecze. Wśród eksponatów dominują nabytki z województwa małopolskiego, ale muzeum posiada artefakty z całego terytorium naszego kraju. Istotne materiały pochodzą z terenów dawnej Rzeczpospolitej, z obecnej Ukrainy, Białorusi, Litwy Łotwy i Estonii. Magnesem przyciągającym zwiedzających do krakowskiej  placówki jest największa w Polsce kolekcja zabytków starożytnego Egiptu, której ozdobą są m.in. oryginalne mumie. Unikatowa jest grupa zabytków z prekolumbijskiego  Peru. W ciągu  175 lat istnienia do Muzeum trafiły prawdziwe rarytasy – od słynnego, złotego wyposażenia grobów z Ryżanówki i Jakuszowic, przez liczne skarby srebrne i brązowe, po wiele innych kruszcowych przedmiotów. Jest wśród nich również najliczniejszy w Europie  zbiór wspaniałych, malowanych naczyń sprzed 6000 lat z Bilcza Złotego czy najstarsze narzędzia wykonane przez człowieka – liczące być może nawet milion lat kamienne pięściaki z RPA. Warto też wymienić „egzotyczne” zbiory indiańskich, krzemiennych grotów strzał i syberyjskich sztyletów z brązu i żelaza. Osobną jakość stanowi niepowtarzalny i najbardziej znany zabytek archeologii słowiańskiej, tzw. Światowid ze Zbrucza.

Warto zwrócić uwagę na rolę, jaką muzeum odgrywa w edukacji i popularyzacji archeologii. Realizuje w ten sposób swoją misję „Pośredniczymy między dawnymi społecznościami a współczesnym człowiekiem”. Organizowane są liczne wystawy czasowe, warsztaty edukacyjne i wykłady, które przyciągają zarówno mieszkańców Krakowa, jak i turystów z całego świata. Przykładem może być wystawa „Pompeje. Życie i śmierć w cieniu Wezuwiusza” z unikatowymi eksponatami z jednego z najsłynniejszych stanowisk archeologicznych na świecie.  

Muzeum Archeologiczne w Krakowie to także ośrodek naukowy, który prowadzi badania wykopaliskowe w Polsce i za granicą, w tym w Egipcie. Współpraca z innymi instytucjami naukowymi oraz udział w międzynarodowych projektach badawczych pozwala na wymianę doświadczeń i wiedzy, co przyczynia się do coraz lepszego zrozumienia dziejów ludzkości.

Równie ważne jest zaangażowanie muzeum w ochronę i zachowanie dziedzictwa kulturowego.  Setki tysięcy zabytków przechowywanych w muzeum nie tylko zostało uratowanych przed zniszczeniem, ale i przed zapomnieniem.

Jubileusz 175-lecia Muzeum Archeologicznego w Krakowie to doskonała okazja do podkreślenia jego znaczenia dla nauki, edukacji i ochrony dziedzictwa kulturowego.

Dzięki zaangażowaniu i pasji wielu ludzi, muzeum nie tylko przechowuje przeszłość, ale także inspiruje przyszłość, zachęcając kolejne pokolenia do odkrywania i zrozumienia historii. Muzeum stara się  łączyć w sobie tradycję z nowoczesnością, będąc symbolem ciągłego dążenia do poszerzania wiedzy o naszej przeszłości i dziedzictwie.