📆 Rok 2022 pod wieloma względami jest wyjątkowy dla miłośników starożytnego Egiptu 🤩. 27 września minęło 200 lat 🎉 od odczytania hieroglifów przez Jeana Francois Champolliona, a dziś (4 listopada) przypada setna 💯 rocznica odkrycia 🔍 grobowca faraona Tutanchamona, którego największym życiowym osiągnięciem (jak to ironicznie podsumował odkrywca), „było to, że umarł i został pochowany”.
Obecnie o ostatnim przedstawicielu XVIII dynastii wiemy znacznie więcej, niż Howard Carter i George Herbert 5. hrabia Carnarvon, mimo to niektóre szczegóły dotyczące życia Tutanchamona, wciąż pozostają dla nas zagadką 🤔. Wokół młodego faraona i jego odkrywców powstało wiele mitów 🗣️, z na czele opowieścią o klątwie faraona. Warto poświęcić im chwilę, gdyż część powielanych historii kryje w sobie ziarno prawdy.
Przyjrzyjmy się niektórym z nich 👇
- Odkrycie grobowca Tutanchamona było dla Howarda Cartera zaskoczeniem.
❌ FAŁSZ Archeolog doskonale wiedział czego poszukiwał. Przypadek, a raczej łut szczęścia polegał na tym, że odkrycia dokonał niemal tuż przed zakończeniem szóstego sezonu prac, gdy cierpliwość zamożnego mecenasa była na wyczerpaniu. Słynny dialog dotyczący wrażeń Cartera na widok zawartości grobowca, nie miał miejsca 4 listopada 1922, a 26 listopada, kiedy odpieczętowano drugie drzwi wiodące do grobowca, za którymi znajdowały się dwie komory z bogatym wyposażeniem.
- Grobowiec Tutanchamona jest jedynym nieobrabowanym grobowcem królewskim.
🟧 PÓŁPRAWDA Istnieją dowody na to, że do grobowca Tutanchamona rabusie wdarli się już w starożytności, na szczęście nie obrabowali go doszczętnie. Miejsce spoczynku młodego władcy jest wyjątkowe o tyle, że to jedyny niesplądrowany grobowiec w Dolinie Królów z mumią in situ. W późniejszych latach, archeolodzy francuscy odkryli w Tanis niesplądrowane grobowce Psusennesa I, Amenemope i Szeszonka II. Ponieważ miało to miejsce na krótko przed wybuchem II wojny światowej oraz w 1940 r., odkrycia te nie stały się międzynarodową sensacją, na miarę grobowca Tutanchamona.
- Podróże lorda Carnarvona (współpracownika i mecenasa wykopalisk Cartera) były efektem archeologicznej fascynacji Egiptem.
🟧 PÓŁPRAWDA Pierwsza wizyta lorda Carnarvona w Egipcie była konsekwencją… wypadku samochodowego. Odniesione urazy sprawiły, że lord nigdy już nie wrócił do pełni sił. Wyjazd do Egiptu miał wspomóc rekonwalescencję arystokraty, a archeologia miała być zaledwie lekarstwem na nudę. Stało się inaczej a Carnarvonem owładnęła pasja wykopalisk i odtąd co roku powracał do Egiptu. W 1906 roku uzyskał od Departamentu Służby Starożytności koncesję na prowadzenie wykopalisk w rejonie na zachód od Luksoru, nieopodal Doliny Królów. Lord zabrał się do prac z wielkim zapałem, za to chaotycznie. Na szczęście dla nauki, Carnarvon zdał sobie sprawę, że będzie potrzebował pomocy specjalisty i w tym celu zatrudnił Howarda Cartera. W ten sposób los zetknął ze sobą obu Anglików, którym przyszło dokonać jednego z największych odkryć w dziejach egiptologii.
- Uszkodzenia kości czaszki świadczą o tym, że śmierć Tutanchamona była wynikiem nieszczęśliwego wypadku lub morderstwa.
❌ FAŁSZ Hipoteza o śmierci faraona w wyniku morderstwa jest obecnie odrzucana przez większość egiptologów. W 2005 roku mumię Tutanchamona przeskanowano tomografem komputerowym ustalając, że uszkodzenia kości czaszki powstały po śmierci władcy.
- Grobowiec Tutenchamona był jedynym królewskim grobowcem odkrytym przez Howarda Cartera
❌ FAŁSZ Howard Carter prowadził badania w Egipcie, na długo przed odkryciem grobowca Tutanchamona. W 1899 roku Carter został mianowany głównym inspektorem zabytków Górnego Egiptu i przez kolejne cztery lata pracował nad dokumentacją zabytków górnego Egiptu, szczególnie Teb. Wówczas odkrył cenotaf Mentuhotepa II, grobowce Hatszepsut, Totmesa II i Totmesa IV, a także odgruzował grobowiec Merenptaha.
A.Garbacz
📸 Howard Carter i lord Carnavon przed grobowcem Tutanchamona, 1922 r., Fot. Harry Burton, zdjęcie pochodzi z domeny publicznej