Od początku swego istnienia Oddział Muzeum Archeologicznego w Krakowie jest nierozerwalnie związany z dzielnicą Nowa Huta i kombinatem metalurgicznym. Licznych odkryć archeologicznych dokonano już w 1949 roku, gdy rozpoczęto pierwsze prace budowlane. We wrześniu 1950 roku Ministerstwo Kultury i Sztuki powołało nową instytucję –   Kierownictwo Prac Wykopaliskowych w Nowej Hucie. Pierwsza siedziba placówki mieściła się przy ul. Św. Jana 22, potem os. Zielonym 7, a od roku 2007 na ul. Sasanek 2A (Kraków Branice).

Lata pięćdziesiąte, sześćdziesiąte i siedemdziesiąte XX wieku to okres największego nasilenia prac wykopaliskowych. Prowadzono je m.in. w Wyciążu, Cle, Mogile, Pleszowie, Zesławicach, Bieńczycach. W drugiej połowie lat siedemdziesiątych, w związku ze zmniejszeniem tempa realizowanych w dzielnicy inwestycji, zmienił się charakter prac badawczych Oddziału. Główny nacisk położono na prace inwentaryzacyjne i publikowanie wyników badań. Równolegle do działalności naukowo-badawczej, prowadzono akcje upowszechnieniowe.

Istotnym punktem działalności jest udostępnianie zbiorów publiczności. W renesansowej rezydencji (tzw. lamusie) prezentowana jest wystawa stała, poświęcona garncarstwu prahistorycznemu. Corocznie przygotowywane są ekspozycje czasowe. Integralną częścią działalności Muzeum i Oddziału jest edukacja muzealna. Prowadzone w Branicach warsztaty cieszą się dużym zainteresowaniem. Od dwudziestu lat Oddział organizuje piknik archeologiczny. Placówka oferuje także program dla osób z niepełnosprawnościami. O przedsięwzięciach placówki są informowane na bieżąco media, w tym lokalna prasa.

Z okazji jubileuszu Oddział przygotował multimedialną wystawę „70 lat – archeolodzy dla Nowej Huty”. Była ona prezentowana w zespole dworsko-parkowym w Krakowie Branicach, przy ul. Sasanek 2A, a od stycznia do końca lutego można ją zobaczyć w gmachu głównym Muzeum Archeologicznego w Krakowie, przy ul. Poselskiej 3. Na planszach i monitorach można zapoznać się z historią placówki, najstarszym dziejami terenów nowohuckich, oraz obejrzeć mnóstwo fotografii z ostatniego siedemdziesięciolecia Oddziału. Eksponowane są też, niewidoczne na co dzień,  zabytki z naszych magazynów. Zapraszamy!

Janusz Bober