Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury
Publikacja: „Zabytki z wykopalisk Teodora Nieczuja-Ziemięckiego w latopisowym Pleśnisku (Podhorce na Ukrainie)”
Opis zadania:
Projekt ma na celu pierwszą pełną publikację opracowanych pod względem typologicznym i chronologicznym oraz historycznym ruchomych zabytków archeologicznych pochodzących z badań wykopaliskowych przeprowadzonych przez Teodora Ziemięckiego (krakowski muzeolog i archeolog) w latach 1881-1883 na wczesnośredniowiecznych grodzisku i cmentarzysku w galicyjskich Podhorcach (obecnie w rejonie brodowskim na Ukrainie).
Na reliktach wzmiankowanego w ruskich latopisach grodu Pleśnisko odkrył on różnorodny (ceramika lokalna oraz importowana ze stołecznego Kijowa i Cesarstwa Bizantyjskiego, szklane i brązowe ozdoby, militaria oraz inne przedmioty z metali kolorowych i żelaza, przęśliki z łupku owruckiego). Na cmentarzysku Ziemięcki rozpoznał bliżej nieokreśloną (ponad dziesięć) liczbę kurhanów, z których najważniejsze są trzy tzw. wielkie mogiły, które kryły szczątki częściowo schrystianizowanych przedstawicieli dawnych elit z bogatym wyposażeniem (nadreńskie miecze zdobione di- oraz polichromicznie srebrem, mosiądzem i miedzią, brązowe bałtyjskie okucie pochwy miecza, inkrustowany brązem czekan żelazny; srebrne krzyże typu skandynawskiego oraz krzyżyk w formie krzyża św. Piotra, brązowy starobułgarski enkolpion; złote i srebrne bransolety, pierścienie i kabłączki skroniowe; srebrne starowęgierskie okucia pasa, staroruskie brązowe elementy pasa; bizantyjskie i środkowoazjatyckie paciorki z kamieni półszlachetnych i szkła; a także ceramika oraz przedmioty z żelaza i drewna) i nietypową formą obola zmarłych (drobne złote przedmioty w ustach).
Podhoreckie stanowisko jest niezmiernie istotne nie tyle ze względu na rozmaitość materiału archeologicznego z grodziska, która jest charakterystyczna dla ośrodków wczesnomiejskich dawnej Rusi, co z powodu bogactwa tamtejszych kurhanów drużynniczych, będących świadectwem zmian kulturowych zachodzących na Słowiańszczyźnie ok. X/XI w. – chrystianizacji (krzyże jako pamiątki baptyzmalne), formowania się państw (groby drużynników najpewniej Włodzimierza Wielkiego, wczesna administracja książęca), a także początków granicy cywilizacyjnej dzielącej Polskę i Ruś (Europę łacińską i bizantyjską; enkolpion i krzyże jako ślady wpływu Konstantynopola).
Efektem rzeczowym będzie zawierająca analizę wyżej wymienionych znalezisk książka „Zabytki z wykopalisk Teodora Nieczuja-Ziemięckiego w latopisowym Pleśnisku (Podhorce, obwód lwowski, Ukraina)” w wersji drukowanej i elektronicznej.
